مطالعه رهنمودهای تدوین گزارش‌های امکانسنجی و طرح توجیهی در پـروژه‌هـای صنعتـی (Feasibility Study) بیانگر اهمیت و ضرورت انجام مطالعه بازار می‌باشد. به طوری که با اهمیت یافتن هر چه بیشتر مباحث بازار و بازاریابی مطالعه بازار گستره بیشتری پیدا کرده است. مفهوم مطالعه بازار، جمع‌آوری و ثبت و تجزیه و تحلیل نظامند داده‌های مرتبط با بازار و فراهم ساختن زمینه تبیین، تشریح و طبقه‌بندی بازار فعلی و پیش‌بینی بازار آتی محصول مورد بررسی می‌باشد.

اجرای یک پروژه با استفاده از منابع موجود، نظیر مواد اولیه مورد نیاز، منابع انسانی و تکنولوژی و همچنین مکانیابی آن، زمانی محقق می‌شود که مفاهیم اولیه بازار نظیر تقاضای فعلی مؤثر، تقاضاهای ارضاء نشده، مزیت‌های رقابتی واردات و صادرات و غیره تعیین شده باشد. از اینرو مطالعه بازار به عنوان بخشی از فرآیند مطالعات امکانسنجی و طرح توجیهی باید با دقت و با هدف حصول اطلاعات فوق‌الذکر در زمان مناسب صورت پذیرد.

۲-۱- مقدمه

۲-۲- معرفی محصول (محصولات)

معرفی کلیه کدهای ISIC متعلق به محصول مورد بررسی
مشخصات، ویژگی‌ها و تعاریف علمی و تخصصی از منابع و کتب علمی
استانداردهای بین المللی (جهانی) و ملی محصول
معرفی مشخصات محصول با کیفیت‌ها یا گریدهای مختلف
معرفی محصول به لحاظ ماهیت آن
ارائه ضریب مصرف محصول در بخش‌های مصرف کننده
بررسی الگوی مصرف جامعه
بررسی سابقه مصرف محصول
جایگاه محصول

۲-۳- معرفی پروژه

تحلیل ضرورت اجرای پروژه: هدف صادراتی ، هدف جایگزینی واردات ،تکنولوژی جدید ، تغییر الگوی مصرف و….
تحلیل ملاحظات اجرائی پروژه: ملاحظات اقتصادی، ملاحظات اجتماعی و فرهنگی ، ملاحظات سیاسی
مکان یابی پروژه: تحلیل‌های مرتبط به دسترسی طرح به مواد اولیه ، تحلیل‌های مرتبط به دسترسی طرح به بازار مصرف ، تحلیل‌های مرتبط به دسترسی طرح به منابع نیروی انسانی ، سایر عوامل تأثیرگذار برمکان‌یابی پروژه ( توجه به امکان تامین آب، برق، دسترسی به راههای ارتباطی و مسائل زیست محیطی)

۲-۴- دانش فنی پروژه

در این بخش دانش فنی پروژه متناسب به نوع بازار هدف معرفی گردد. به بیان دیگر انتخاب دانش فنی پروژه باید متناسب با بازار هدف (جهانی، ملی و منطقه‌ای) انتخاب شود، لذا تحلیل مناسب بودن دانش فنی انتخاب شده برای دستیابی به بازار هدف ضروری می‌باشد لذا:

بررسی تناسب دانش فنی با بازار هدف
براساس دانش فنی انتخاب شده، مطالعه سوابق فعالیت شرکت عرضه کننده دانش فنی در بازارهای هدف (جهانی، ملی و منطقه‌ای)

۲-۵- قیمت مواد اولیه و نحوه تأمین آن (مواد اولیه، کمکی و مصرفی)

تعیین نحوه تأمین مواد اولیه طرح به لحاظ داخلی یا وارداتی بودن
در صورت تأمین مواد اولیه طرح از خارج، ارائه قیمتهای جهانی و قیمت FOB یا CIF در مبادی ورودی
تفکیک هزینه‌های گمرکی و حمل و نقل تا تحویل در درب کارخانه (محل اجرای طرح)
تعیین نرخ‌های تعرفی گمرکی شامل سود بازرگانی و حقوق گمرکی متعلق به مواد اولیه طرح.
تعیین قیمت مواد اولیه مورد نیاز مطابق با مشخصات فنی ارائه شده
در مواردی که مواد اولیه دارای قیمتهای چند گانه باشد، ارائه هر یک از قیمتها
قیمت مواد اولیه مستند و براساس قیمتهای اخذ شده از شرکت ارائه کننده مواد اولیه.
ارائه روند قیمت مواد اولیه طرح طی سالهای گذشته
تحلیل حساسیت طرح به قیمت مواد اولیه (از طریق نرم افزار Comfar)

2-6- قیمت فروش محصولات طرح

تحلیل قیمت محصولات شرکتهای رقیب (داخلی، خارجی و یا هر دو) همراه با تحلیل‌های کیفی و تعیین درجه های مربوطه.
تعیین قیمت فروش محصول متناسب با مشخصات فنی ارائه شده
تعیین نرخ های تعرفه گمرکی شامل سود بازرگانی و حقوق و عوارض گمرکی متعلق به محصول طرح
تعیین قیمت فروش محصول طرح قیمت فروش شرکتهای رقیب در درب کارخانه
قیمت فروش محصول طرح براساس توانمندی شرکت در بازار رقابتی
قیمتهای ارائه شده مربوط به شرکتهای دیگر (داخلی یا بین المللی)
تحلیل حساسیت طرح به تغییر قیمت فروش محصولات طرح (از طریق نرم افزارComfar ‌)

۲-۷- تحلیل جایگاه صنعت مورد بررسی در سیاست‌های کلان اقتصادی کشور

در این بخش جایگاه صنعت مورد بررسی در برنامه‌های کلان اقتصادی کشور بررسی می‌گردد
سازگاری اجرای پروژه با مجموع استراتژی‌های کلان اقتصادی
بررسی جایگاه صنعت در اولویت‌های سرمایه‌گذاری کشور
بررسی سیاست‌های حمایتی دولت از صنعت مورد بررسی
مزیت‌های نسبی سرمایه‌گذاری در صنعت مورد بررسی
بررسی قوانین و مقررات دولتی و جهانی، مترتب بر صنعت مورد بررسی
بررسی روند موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای سازمان تجارت جهانی و اثرات آن بر صنعت مورد بررسی
بررسی تاثیر واردات و صادرات غیررسمی بر صنعت مورد بررسی

۲-۸- عرضه

در این بخش لازم است وضعیت عرضه صنعت شامل وضعیت تولید داخلی و واردات در طی سال‌های گذشته

۲-۸-۱- تولید داخلی

در این بخش، تعداد واحدهای فعال، ظرفیت اسمی، ظرفیت عملی و روند تولید طی سالهای گذشته ارائه می‌شود. در این بخش تفکیک واحدهای اصلی تولید کننده محصول به لحاظ سهم موجود از کل بازار ضروری می‌باشد. به طوری که متناسب با هر صنعت در صورت امکان واحدهای فعال در سه مقیاس واحدهای کوچک، واحدهای متوسط و بزرگ قابل تقسیم‌بندی می‌باشد. در این بین در مورد طرحهایی که بخش قابل توجهی از نیاز بازار توسط تعداد محدودی از واحدها تأمین می‌شود، بررسی وضعیت عملکرد این واحدها.

۲-۸-۲-واردات

حجم واردات محصول مورد بررسی طی سالهای گذشته ارائه گردد.
تعرفه‌ها و سود بازرگانی
شناخت دقیق کد تعرفه گمرکی تخصیصی به محصول مورد بررسی
ارائه کشورهای مبداء و میزان واردات از هر کشور که محصول از آنجا وارد شده است.
بررسی و تحلیل کارشناسی میزان واردات رسمی و غیررسمی و تفکیک آنها
ارائه میزان و ارزش واردات کالای مورد بررسی

۲-۸-۳-موجودی انبار

میزان موجودی انباردر هر سال جهت تحلیل دقیق‌تر وضعیت عرضه مؤثر می‌باشد. بررسی میزان موجودی انبار از طریق تفاضل موجودی انبار در ابتدای سال از موجودی انبار در انتهای سال حاصل می‌شود.

۲-۹- پیش بینی امکانات عرضه

۲-۹-۱-پیش بینی امکانات عرضه داخلی

در این بخش لازم است ظرفیت عملی واحدهای فعال، طرحهای توسعه‌ای این واحدها و طرحهای در دست اجرا طی مورد محاسبه قرار می گیرند و سرانجام متناسب با پیشرفت فیزیکی طرحهای توسعه‌ای و در دست اجرا مجموع امکانات عرضه برای سالهای آینده پیش بینی می گردند.

۲-۹-۲-پیش‌بینی واردات

در این بخش با توجه به امکانات عرضه صنعت، قدرت رقابت‌پذیری آن با محصولات رقیب خارجی و همچنین روند واردات طی سالهای گذشته و کلیه متغیرهای تأثیرگذاربر روند واردات میزان واردات در طی سالهای آتی ارائه میگردد.

۲-۱۰- تقاضا

داده‌ها و اطلاعات مربوط به تقاضا شامل دو بخش تقاضای خارجی (صادرات) و تقاضای داخلی می‌باشد.

۲-۱۰-۱-تقاضای خارجی (صادرات)

در این بخش اطلاعات مربوط به صادرات طی سالهای گذشته ارائه می‌گردد.

۱- شناخت دقیق کدهای تعرفه گمرکی مربوط به کالای مورد بررسی

۲- بررسی و تحلیل وضعیت صادرات به لحاظ میزان صادرات رسمی و غیررسمی

۳- تحلیل کمی و کیفی وضعیت صادرات به لحاظ ترکیب صادرات، ارزش وزنی و ریالی صادرات.

۲-۱۰-۲-تقاضای داخلی

برای بررسی وضعیت تقاضا اطلاع از وضعیت گذشته (روند چند سال اخیر)

۲-۱۱- پیش‌بینی تقاضا

۲-۱۱-۱- پیش‌بینی تقاضای داخلی

پیش‌بینی تقاضا به عنوان یکی از مهمترین ارکان مطالعه بازار می‌باشد. به طوریکه با استناد به پیش‌بینی‌‌های انجام شده در این بخش، تحلیل وضعیت آینده صنعت مورد بررسی صورت می‌پذیرد.

۲-۱۱-۲- پیش‌بینی تقاضای خارجی (صادرات)

در این بخش، با توجه به الگوهای مختلف موجود جهت پیش‌بینی تقاضا (که الزاماً با الگوی پیش‌بینی تقاضای داخلی مورد بررسی مشابه نخواهد بود) و همچنین اطلاعات در دسترس در زمینه بازار جهانی و روند گذشته صادرات محصول مورد بررسی، پیش‌بینی صادرات صورت می‌پذیرد.

۲-۱۲- تحلیل موازنه پیش‌بینی امکانات عرضه و پیش‌بینی تقاضا

از مقایسه جداول مربوط به امکانات عرضه و پیش‌بینی تقاضا، وضعیت آینده صنعت مورد بررسی تحلیل می‌شود. در تدوین جدول موازنه امکانات عرضه و تقاضا باید علاوه بر امکانات عرضه داخلی به روند واردات و همچنین در بخش پیش‌بینی تقاضا، علاوه بر پیش‌بینی تقاضای داخلی به امکانات صادرات نیز توجه نمود.

۲-۱۳- بررسی بازار جهانی

در مورد طرحهایی که بازار هدف، بازار صادراتی می‌باشد و همچنین در مورد طرحهایی که محصول مورد بررسی رقیب وارداتی (محصول خارجی) دارد، بررسی بازار جهانی و منطقه‌ای ضروری می‌باشد. به طوری که در این بخش تحلیل‌های مربوط به وضعیت تجارت جهانی و منطقه‌ای و بازارهای هدف و همچنین مزیت‌های رقابتی محصول مورد بررسی در رقابت با محصولات مشابه وارداتی ارائه می‌شود.

۲-۱۴- برنامه فروش شرکت و تعیین بازار هدف

در این بخش برنامه شرکت و همچنین میزان استفاده از ظرفیت عملی آن ارائه می‌شود. در این بخش بازار هدف شرکت دردسترسی به بازار داخلی و صادراتی متناسب با دانش فنی طرح و توانمندی شرکت در دستیابی بازار و قدرت رقابت‌پذیری آن ارائه می‌شود.

۲-۱۵- جمع‌بندی، نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاد

با مطالعه و تحلیل تمام ارکان مطالعه بازار، دستیابی به نتایج مشخص کاربردی درباره توجیه‌پذیری اجرای پروژه متصور می‌باشد. به طوری که نتایج مطالعات طرح توجیهی ، تهیه کننده گزارش مطالعه بازار را به ارائه پیشنهاد در زمینه اجرا یا عدم اجرای طرح رهنمون می‌سازد. بر همین اساس در این بخش ارائه تحلیل نهایی و جمع‌بندی گزارش به شیوه‌ای ارائه می‌شود که به پیشنهادهای عملی منتهی شود.

جمع‌بندی نتایج یافته‌های پژوهش بصورت یک چکیده از هدف اجرای پروژه، تبیین محیط پیرامونی بازار و تحلیل‌های کمی مربوط به وضعیت عرضه و تقاضا و پیش‌بینی امکانات عرضه و تقاضا ارائه می‌شود و در پایان پیشنهادهای کاربردی در زمینه توجیه‌پذیری اجرای پروژه که هدف اصلی مطالعه است ارائه می‌گردد. توانمندی متقاضی به لحاظ شناخت شرایط حاکم بر بازار محصول مورد بررسی و همچنین داشتن قابلیتهای لازم جهت فعالیت در بازار فروش محصول از جمله موارد تأثیرگذار در تصمیم‌گیری نهایی می‌باشد.

فصل سوم طرح: بررسی فنی

۳-۱- هدف از اجرای طــرح

هدف از اجرای طرح تأسیس/ طرح توسعه / طرح بازسازی و نوسازی

۲-۳- ظرفیت

۳-۲-۱- ظرفیت اسمی

ظرفیت اسمی عبارتست از قابلیت تولید در شرایط ایده‌آل. این ظرفیت اغلب توسط سازندگان ماشین‌آلات ثبت شده است و بر اصول طراحی و مهندسی استوار می‌باشد.

۳-۲-۲- ظرفیت عملی

ظرفیت عملی عبارت است از حداکثر ظرفیت قابل دسترسی در شرایط عادی کار. به طور معمول ظرفیت عملی به صورت درصدی (راندمان یا بازده‌ای) از ظرفیت اسمی در نظر گرفته می‌شود.

۳-۲-۳- عوامل موثردر تعیین حداکثر ظرفیت عملی و درصد استفاده از آن

در تعیین حداکثر ظرفیت عملی طرح و درصد استفـاده از این ظـرفیت، عوامل متعـددی مـؤثر می‌باشند مانند: طراحی، روش تولید و فن‌آوری، ظرفیت اسمی ماشین‌آلات، مواداولیه و کمکی، نیروی انسانی، تعمیر و نگهداری، توقف عادی کار، تعطیلات و نوبت کاری و کشش بازار.

۳-۳- محصول تولیدی

یک واحد تولیدی می‌تواند تولید کننده یک یا چند محصول معین باشد. چند محصولی بودن یک واحد به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره شده است.

ماهیت فعالیت و ضرورت تولید محصولات جانبی در کنار محصول اصلی.تو ضیح این امر به ویژه در مواردی که محصولات جانبی خود باعث ایجاد ارزش افزوده میشود ضروری است. در برخی موارد محصولات با اینکه در یک رده مشخص می‌باشند دارای درجه‌بندی متفاوت از نظر کیفیت و کاربرد می‌باشند مانند صنایع تولید چرم.
تنوع محصولات از نظر مشخصات ظاهری و کیفیت متناسب با سلیقه مصرف کنندگان و حضور موثر در بازار مانند واحدهای تولید پارچه و پوشاک.
تعریف علمی محصول یا محصولات براساس مراجع معتبر علمی
نام و نوع تولیدات، در صورت تنوع تولیدات انتخاب محصول/ محصولات اصلی یا همگن شده و ذکر دلایل آن
انتخاب محصولات تیپ
مشخصات فیزیکی و شیمیایی تولیدات و ارائه محدودیت های احتمالی بعنوان مثال عدم امکان فرآوری ماهی و میگو بطور همزمان در یک سالن
کیفیت مورد نظر و مطلوب براساس استانداردهای موجود
تعیین درجه محصول
موارد کاربرد هر یک از محصولات و مصرف کنندگان.
چنانچه در نظر باشد که محصولی با علامت تجاری خاصی تولید شود هرگونه حق‌الامتیاز در قالب قرارداد مورد توجه قرار گیرد.

۴-۳- مواد اولیه، کمکی و بسته‌بندی

نوع و مشخصات مواداولیه، مواد کمکی و بسته‌بندی (به صورت خام، نیمه ساخته یا ساخته شده) بر اساس مراجع معتبر علمی و تجاری.
منابع تأمین (داخلی یا وارداتی و یا وارداتی قابل تهیه در داخل) و امکان تهیه مداوم
نحوه حمل و نقل و انبار مواد (با توجه به حجم مواد اولیه، کمکی و بسته بندی و میزان ذخیره آنها، حجم انبار مواد تعیین می گردد)
میزان مصرف برای واحد تولید
میزان ضایعات عادی (متعارف)، و حتی الامکان توضیح درمورد کاربردهای ضایعات جهت استفاده مجدد در خط تولید و محصول با درجه کیفی پائین تر به منظور ارتقاء ارزش افزوده طرح.
هزینه تأمین (خرید و سایر هزینه‌های جانبی). در هزینه مواد اولیه می‌توان بخش‌های سایر هزینه‌ها مثل حقوق دولتی یا هزینه‌های پیمانکاری و سفارشات به پیمانکاران را نیز در نظر گرفت.
احتمال جایگزینی با مواد دیگر

۵-۳- روش تولید

روش تولید و نوع فن‌آوری از عوامل بسیار مهمی است که در اجرای صحیح یک طرح از نقش بسزایی برخوردار است. به منظور تولید یک محصول می‌توان از روشهای مختلفی استفاده نمود. انتخاب روش تولید مناسب با توجه به عوامل مختلفی از جمله منابع در دسترس، فرهنگ صنعتی، مهارت‌های موجود و قابلیت یا شرایط لازم جهت جذب فن‌آوری مورد نظر صورت می‌گیرد. در بسیاری موارد دانش روش‌های تولید در دسترس عموم قرار گرفته است لیکن بسیاری از فعالیت‌ها تحت لیسانس بوده و به کارگیری روش مورد نظر مستلزم در اختیار داشتن فن‌آوری خاص آن است.

شرح مبسوط: سیستم ردپای مواد اولیه تا رسیدن به محصول نهایی. ضروری است تمام اتفاقاتی که در این میان رخ می‌دهد با توجه به شرایط فیزیکی حاکم مثل دما، فشار، رطوبت و… توضیح داده شود. در روش تولید باید فعالیت هر یک از ماشین‌آلات طرح معین شود.
نمـــوداری از گـــردش کار مواد تا مرحله بسته‌بندی که در آن فعالیت‌های عمده و زمان مورد نیاز جهت هر یک از مراحل تولید مشخص شده است.
انجام موازنه مواد بر روی نمودار گردش کار.
انعطاف‌پذیری و قابلیت کنترل خط تولید درخصوص تولید انواع محصولات، کیفیت موردنظر، مواداولیه، نیروی انسانی و غیره.
ارزیابی روش تولید از جهات مختلف مانند قدیمی یا پیشرفته بودن آن، میزان ضایعات، مصرف انرژی و غیره.

۶-۳- مشخصات دانش فنی تولید

امکان اخذ دانش فنی مورد نیاز از منابع داخلی یا خارجی و نحوه انتقال فن‌آوری.
سوابق و تجربه دارنده دانش فنی (براساس مستندات کتبی ارائه شده و رزومه دارنده دانش فنی)
مقایسه انواع شناخته شده دیگر دانش فنی و فن آوری های مرتبط و تشریح رجحان انتخابهای انجام شده.
در تأیید دانش فنی داخلی باید نهادهای علمی معتبر مثل دانشگاه‌ها و وزارتخانه‌ها، هم از لحــاظ مــــاهیت و هــم از لحاظ ارزش نقدی آن (در ترازنامه یا در بخش هزینه های مورد نیاز) اظهار نظر نمایند.
در خصوص دانش فنی ذکر مسئولیت ونحوه انتقال دانش فنی و محدودیتهای ارائه دهنده و گیرنده آن مورد تحلیل قرارگیرد. بنابراین ذکر این مهم که آیا دانش فنی در سطح ارائه مستندات یا همراه با ارائه نقشه ها و جزئیات محاسبات یا نصب و راه اندازی و غیره می‌‌‌باشد ضروری است.

۷-۳- کنترل کیفیت

لازم است سیستم کنترل کیفیت واحد و رعایت استانداردهای لازم بررسی شود. ارائه مراحل بازرسی در بخش های مختلف از جمله مواداولیه،محصول،فاضلاب و غیره با ذکر پارامترهای کنترلی هر مرحله و نتایج استحصالی ازآن و نحوه اعمال نتایج در فرآوری مواد از اهمیت عمده ای برخوردار بوده و توضیح آن ضروری می باشد.

۸-۳- محیط زیست

می‌بایست سیستم تولید از جهت رعایت قوانین و مقررات محیط زیست و ملاحظات و تجهیزات لازم مورد دقت قرار گیرد. در صورت وجود مجوز محیط زیست شرایط و مشخصات اشاره شده در مجوز در این بخش با ذکر شماره و تاریخ آورده شود. از سویی دیگر در صورتی که به منظور اخذ مجوزهای محیط زیست الزام به تهیه گزارشات خاصی بوده است. وضعیت اینگونه گزارشات ذکر گردیده و در مواردی که تهیه شده اند خلاصه ای از اطلاعات آن ارائه گردد.

۹-۳- پیش‌بینی تولید

با در نظر گرفتن برنامه زمان‌بندی طرح، راه‌اندازی آزمایشی و آغاز بهره‌برداری تجاری، لازم است برنامه تولید تا رسیدن به حداکثر ظرفیت عملی برای سال‌های آتی مشخص گردد.پیش‌بینی تولید براساس مبانی ظرفیت، راندمان کار، مهارتهای نیروی انسانی، تأمین مواد اولیه، بازاریابی و سایر عوامل دیگر که عموما به طور تدریجی افزایش می‌یابد انجام می‌شود و لازم است به تجربیات دیگر در واحدهای مشابه نیز توجه شود.

۱۰-۳- هزینه‌های سرمایه‌گذاری طرح

به طور کلی در دو مرحله اجرای طرح و بهره‌برداری از طرح، سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد. سرمایه موردنیاز در دوران اجرای طرح، سرمایه ثابت و سرمایه مورد نیاز در دوران بهره‌برداری از طریق سرمایه در گردش تأمین می‌شود.

۱-۱۰-۳- زمین

۲-۱۰-۳- محوطه‌سازی و ساختمان

۳-۱۰-۳- ماشین‌آلات

عمده‌ترین بخش یک طرح تولیدی، انتخاب ماشین‌آلات با توجه به نوع صنعت و خصوصیات آن، فن‌آوری ساخت، ظرفیت تولید و خرید و نصب و راه‌اندازی آنها می باشد.

۴-۱۰-۳- تأسیسات

بر حسب نیاز، انواع تأسیسات یک طرح تولیدی از قبیل برق، آب، بخار، هوای فشرده، سوخت، گازهای صنعتی، روغن داغ، لوله‌کشی، سیستم اعلام و اطفای حریق، سیستم گرمایش و سرمایش، سیستم تصفیه آب، سیستم تصفیه فاضلاب صنعتی و غیرصنعتی، باسکول، تهویه، مخابرات، چیلر، برج خنک کننده و سیستم حفاظتی مشخص و هزینه هر یک تعیین می‌شود. منابع تأمین، مـــقدار مــورد نیاز، ذخیره‌سازی و تجهیزات اضطراری در هر مورد می‌بایست برآورد گردند. هزینه‌های تأسیسات، شامل خرید و نصب دستگاه‌ها و تجهیزات اصلی، یدکی و ذخیره، لوله، کابل، اتصالات و غیره است..

۱–۴–۱۰–۳– بــرق

محاسبه و تعیین حداکثر توان برق مورد نیاز (بر حسب KW) به طور مثال براساس Technical Data پروفرما و ضرایب همزمانی و سایر بخش‌های مصرف کننده برق محاسبات آن نشان داده شود.
نحوه تأمین، موافقت‌ها و قراردادهای لازم یا استعلام‌ها
برآورد هزینه هر یک از اقلام مربوطه شامل حق انشعاب و تجهیزات لازم از جمله تجهیزات سیستم تولید برق مانند دیزل ژنراتورها و متعلقات آن، تجهیزات سیستم تولید برق اضطراری، تجهیزات پست ترانس برق از جمله ترانس‌ها و تابلوهای فشار قوی و ضعیف، کابل‌کشی فشار قوی و ضعیف، توسعه شبکه و…
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات
علت استفاده از دیزل ژنراتور و میزان ظرفیت انتخاب شده برای آن

۳-۱۰-۴-۲- آب

محاسبه حداکثر شدت میزان آب مورد نیاز (دبی) و موارد مصرف (برای تعیین هر اینچ آب انشعاب یا تعیین قدرت موتور چاه)
نحوه تأمین (حفر چاه و انشعاب)، موافقت‌ها و قراردادهای لازم
برآورد هزینه هر یک از اقلام مربوطه از قبیل حق انشعاب، دستگاهها و تجهیزات مربوط به واحدها آب بهداشتی و غیرصنعتی، آب‌‌های صنعتی Domain (شامل آب خام و آب نرم، آب گرم، سرد، بازیافتی، آتش نشانی و غیره…)، مخازن ذخیره زمینی، هوایی، دستگاه تصفیه، تجهیزات پمپاژ، لوله‌کشی و غیره.
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات از جمله دستگاهها و تجهیزات اصلی آبهای صنعتی می‌توان به دستگاههای فیلتر(شنی و ذغالی و کربن فعال) و تبادل کننده‌های آنیونی و کاتیونی جهت تولید

۳-۱۰-۴-۳– برج‌های خنک‌کننده جهت تولید آب خنک

تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاهها و تجهیزات
برآورد هزینه هر یک از اقلام فوق

۳-۱۰-۴-۴– چیلر جهت تولید آب سرد در فرآیند تولید

تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاهها و تجهیزات
برآورد هزینه هر یک از اقلام فوق الذکر

۳-۱۰-۴-۵– هوای فشرده

محاسبه میزان (دبی) مورد نیاز و موارد مصرف
هزینه دستگاهها و تجهیزات لازم از جمله کمپرسورها، مخازن هوا، خشک کن، لوله‌کشی و غیره
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات ( از جمله ظرفیت کمپرسورها بر حسب متر مکعب درواحد زمان )

۳-۱۰-۴-۶- بخار

محاسبه شدت میزان (دبی) وموارد مصرف
برآورد هزینه دستگاههای دیگهای بخار و تجهیزات آن شامل: تله بخار، مشعل، سیستم سوخت، لوله و شیرآلات، دودکش، تابلوهای فرمان، لوازم ایمنی و غیره
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات (از جمله مشخص نمودن ظرفیت دیگ بخار بر حسب Ton یا Btu)

3-10-4-7- سوخت

مخازن ذخیره سوختهای مورد مصرف با توجه به میزان و مصرف دوره ای آنها از جمله گازوئیل جهت مصرف دردیزل ژنراتور و لیفتراکها
نحوه تأمین و محاسبات آن، موافقت‌ها و قراردادها یا استعلام‌های لازم
برآورد هزینه اقلام مربوطه مانند حق اشتراک و انشعاب گاز، تجهیزات ایستگاه گاز، مخازن ذخیره، لوله‌کشی‌ها و غیره
(در صورت وجود) تعیین تعداد کپسول‌های LPG
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات

۳-۱۰-۴-۸– سیستم تصفیه فاضلاب

تعیین نوع سیستم فاضلاب صنعتی و بهداشتی مورد نظر با توجه به صنعت مزبور و مقررات محیط زیست
برآورد هزینه‌های خرید و نصب دستگاه‌ها
تعیین مشخصات و تعداد کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات مشخصات سیستم تصفیه و O.D یا C.O.D ورودی و خروجی از سیستم باید معین شده و پایین تراز مجوز محیط زیست باشد.

۳-۱۰-۴-۹– سیستم گرمایش و سرمایش

تعیین موارد مصرف (استفاده عمومی یا در خط تولید) و نوع سیستم مورد نظر
مشخصات برآورد هزینه‌های مختلف از جمله ماشین‌آلات این بخش چیلر، دیگ آب گرم، فن کویل، هواساز، بخاری پلار، کولرهای آبی و گازی، سیستم پمپاژ، لوله‌کشی، کابل‌کشی و غیره
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات
ارائه محاسبات تعیین تعداد دستگاهها

۳-۱۰-۴-۱۰- سیستم اعلام و اطفاء حریق

تعیین نوع سیستم اعلام و اطفاء حریق با توجه به عوامل متعددی از جمله اشتعال‌پذیری، سمی بودن بخارات ناشی از سوختن، مواداولیه، محصولات، مشخصات ماشین‌آلات و…
برآورد هزینه وسایل و تجهیزات مورد نیاز مانند کپسول گاز یا پودر، جعبه آتش نشانی، ماشین آتش نشانی، سیستم اطفا حریق مرکزی، کف سازها، دتکتورهای حرارتی و دود و غیره، چشم الکترونیکی، سیستم اعلام حریق، آب فشان، رینگ آب
ذکر تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات

۳-۱۰-۴-۱۱- باسکول

تعیین ظرفیت و دقت مورد نیاز
برآورد هزینه
تعیین تعداد و مشخصات کلیه دستگاه‌ها و تجهیزات

۳-۱۰-۴-۱۲- سیستم حفاظتی کارخانه

سیستم حفاظتی کارخانه مانند دوربین مدار بسته خط تولید و سیستم دزدگیر
برآورد هزینه
تعیین تعداد و مشخصات کلیه تجهیزات

۵-۱۰-۳- لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی

این اقلام شامل وسایل آزمایشگاهها، تجهیزات تعمیرگاهها، کارگاهها، انبارها، و وسایل ایمنی است. همانند سایر اقلام سرمایه‌گذاری لازم است میزان کیفیت مورد نیاز هر یک، بررسی شده و برآورد هزینه آن براساس مشخصات، تعداد، پیشنهادات قیمت و استفاده از موارد مشابه صورت گیرد.

۶-۱۰-۳- وسائط نقلیه

وسائط نقلیه مورد نیاز جهت رفع نیازهای روزمره کارخانه، انتقال مواد و کالا و رفت و آمد کارکنان (در مواقع ضروری) به داخل و خارج کارخانه می‌باشد. ضمن بررسی نوع، تعداد دستگاه، مشخصات، نحوه تأمین، قیمت هر یک، کل هزینه آن برآورد می‌شود.

۷-۱۰-۳- تجهیزات و وسایل اداری و خدماتی

در این قسمت هزینه های تجهیزات و وسایل اداری و خدماتی از جمله اثاثه اداری، لوازم آشپزخانه و رستوران، تلفن، زیراکس، فکس، کامپیوتر، چاپگر، وسایل نظافت و آبدارخانه، تجهیزات بهداری و… برآورد می‌گردد.

۸-۱۰-۳- هزینه های متفرقه و پیش بینی نشده

با توجه به اینکه در اغلب موارد در مرحله بررسی طرح جهت تأمین نیاز مالی و تصمیم‌گیری جهت تخصیص اعتبار و تسهیلات بانکی، جزئیات دقیق طرح در اختیار نیست و در طول اجرای طرح، تغییراتی در حجم عملیات اجرایی و هزینه‌های آن و قیمت‌ها وجود خواهد داشت از اینرو با توجه به نوع طرح درصدی از هزینه‌های سرمایه‌گذاری ثابت مورد نیاز تا تکمیل به استثنای هزینه‌های قبل از بهره‌برداری به منظور پیشگیری از خطای احتمالی محاسبات، رعایت احتیاط و مقابله با افزایش قیمت‌ها و تغییرات احتمالی تحت عنوان هزینه‌های پیش‌بینی نشده در نظر گرفته می‌شود. در این بخش ارائه دلیل جهت محاسبه درصد مورد نظر الزامی بوده و بهتر است رقم ۱۰ درصد پیش بینی گردد.

۱۱-۳- هزینه‌های قبل از بهره‌برداری

هزینه‌های قبل از بهره‌برداری شامل هزینه‌هایی هستند که جهت اجرای طرح و راه‌اندازی و بهره‌برداری آزمایشی (تا قبل از بهره‌برداری تجاری) و به منظور انجام امور طرح ضروری می‌باشند لیکن بطور مستقیم منجر به ایجاد دارایی عمومی ثابت نمی‌شوند. بدون انجام این هزینه‌ها، امکان اجرای طرح و بهره‌برداری تجاری از آن ممکن نخواهد بود. در برآورد هزینه‌های قبل از بهره‌برداری می‌بایست کلیه اموری که باید از ابتدای فراهم آوردن امکانات برای اجرای طرح و دوران اجرای آن و حصول به بهره‌برداری تجاری (که منتج به تولید محصول قابل فروش خواهد شد) انجام می‌گیرد مشخص و سپس برآورد هزینه لازم بعمل آید.

۱۲-۳- سرمایه در گردش

سرمایه در گردش یک واحد تولیدی عبارت است از مجموعه امکانات، ارزش موجودی‌ها و کار در جریان، مطالبات و نقدینگی جهت به‌ کارگیری و بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری ثابت به منظور تولید و حفظ تداوم و استمرار عملیات. تعیین مبنای میزان موجودی‌ها، کار در جریان و مطالبات بستگی به شرایط تجاری، بازرگانی در تهیه مواد، فروش محصول و شرایط فنی کار در جریان دارد.

اقلام عمده در تعیین سرمایه در گردش عبارتند از:

۱-۱۲-۳- مواد اولیه (داخلی و خارجی)

به منظور جلوگیری از وقفه در جریان تولید با توجه به نوع صنعت، میزان تولید، منبع و نحوه تأمین مواد، فاصله زمانی لازم از مرحله سفارش تا مرحله دریافت مواد، زمان تحویل و حمل آن، میزان مواد اولیه، کمکی و بسته‌بندی مورد نیاز به عنوان یکی از اقلام سرمایه در گردش و مدت زمان ذخیره آن برای یک دوره، تعیین می‌گردد.

۲-۱۲-۳- کالای ساخته شده و در جریان ساخت

با در نظر گرفتن مراحل و روش تولید، مدت زمان لازم برای ساخت کالا و نگهداری آن درانبار بررسی شده و هزینه های مربوط به آن به عنوان سرمایه در گردش منظور می‌شود.

۳-۱۲-۳- مطالبات

وجوه مورد انتظار از کالای به فروش رفته که وصول آنها در کوتاه مدت اتفاق می‌افتد. مدت زمان کسب وجوه مورد انتظار باید معین شود ( بدون در نظر گرفتن هزینه های تولید مواداولیه و استهلاک).

۴-۱۲-۳- تنخواه گردان

جهت پرداخت هزینه‌های جاری شرکت مدت زمانی بعنوان موجودی نقدی یا تنخواه‌گردان در محاسبه سرمایه در گردش براساس هزینه‌های تولید ( بدون در نظرگرفتن هزینه های تولید مواداولیه و استهلاک)منظور می‌شود.

۱۳-۳- زمانبندی اجرای طرح

جهت اجرای طرح به طور هماهنگ، منظم و پیوسته، لازم است در مورد هر یک از عملیات اجرایی مانند کسب مجوزهای لازم و عقد قراردادها، خرید و آماده‌سازی زمین، عملیات ساختمانی و محوطه‌سازی، سفارش، خرید و حمل ماشین‌آلات، نصب و راه‌اندازی، تأسیسات، استخدام و آموزش کارکنان، بهره‌برداری آزمایشی، تاخیرهای پیش‌بینی نشده و غیره، برنامه زمان‌بندی خاصی تهیه گردد.

۱۴-۳- هزینه های تولید

هزینه‌های تولید براساس پیش‌بینی تولید در۱۰۰ درصد ظرفیت عملی محاسبه می‌گردد و برای سالهای قبل از دستیابی به صد در صد ظرفیت با توجه به میزان تولید و هزینه‌های ثابت و متغیر، تعدیلات لازم اعمال می‌گردد.

۱-۱۴-۳- مواداولیه، کمکی و بسته بندی

میزان مصرف مواد اولیه، کمکی و بسته بندی برای واحد تولید و کل
میزان ضایعات متعارف ( عادی)
محل و منابع تامین
برآورد قیمت تمام شده هر یک و برآورد ارزش کل مواد مصرفی
نرخ تبدیل ارز در مورد مواد اولیه خارجی
سایر هزینه های مربوط به تامین مواد مذکور

۲-۱۴-۳- حقوق و دستمزد

برآورد تعداد کارکنان تولیدی و اداری مورد نیاز بر اساس سیستم پرسنلی یا طرح طبقه بندی مشاغل
برآورد حقوق هر گروه طبق نرخهای متداول ( حداقل حقوق که از طرف منابع دولتی مشخص می شود رعایت گردد).
هزینه های مازاد ( مزایای شغلی ) که معمولا به صورت درصدی از حقوق منظور می گردد.

۳-۱۴-۳- هزینه آّب، برق، سوخت و ارتباطات

برق

با در نظر گرفتن توان برق واحد و ماشین آلات، تعداد نوبت کاری، ساعات مصرف، روز کاری درسال و ضریب همزمانی، کل مصرف برق سالیانه برآورد می گردد و سپس با توجه به قیمت مصرف برق برای هر کیلو وات ساعت (Kwh) و هزینه دیماند، هزینه کل مصرف برق تعیین می شود. گاهی در پروفرمای ماشین آلات، میزان مصرف برق به ازای میزان تولید ذکر شده است که می توان از آن در محاسبه میزن مصرف برق خط تولید استفاده نمود.

۴-۱۴-۳- تعمیرو نگهداری

۵-۱۴-۳- هزینه استهلاک

۶-۱۴-۳- هزینه های متفرقه و پیش بینی نشده

معمولا درصد معینی (معمولا حدود ۶%) از جمع هزینه های تولید به جز استهلاک بعنوان هزینه‌های پیش بینی نشده در نظر گرفته می شود که در این بخش درصد و رقم فوق ارائه می گردد.

۳-۱۵- جدول هزینه های ثابت و متغیر

لازم است سهم هزینه های ثابت و متغیر هر یک از اقلام هزینه های تولید در۱۰۰ درصد ظرفیت عملی را تعیین نمود. هزینه های ثابت هزینه هایی هستند که با تغییر سطح تولید تقریبا ثابت باقی می مانند در حالیکه هزینه های متغیر با تغییر سطح تولید تغییر می کنند.

فصل چهارم طرح: ارزیابی مالی

۴-۱- خلاصه پیش‌بینی‌های مالی طرح توجیهی

۲-۴- جدول هزینه‌های طرح و نحوه تأمین منابع آن

۳-۴- بررسی سابقه مالی

جدول تفکیکی فروش
نسبت‌های سودآوری
ترازنامه حسابرسی شده ۳ سال آخر شرکت یا براساس اظهارنامه مالیاتی شرکت
جدول تعیین ارزش دفتری دارایی‌های ثابت

۴-۴- سرمایه در گردش

محاسبات سرمایه در گردش محاسبه شده در کامفار جهت اولین دوره بهره‌برداری از طرح در این بخش ارائه میگردد و مبانی محاسبات (تعداد روز جهت هر مورد) نیز ارائه می شود.

۵-۴-مشارکت مدنی قابل تبدیل به فروش اقساطی

۶-۴-شرایط مخصوص

۷-۴- نتیجه و پیشنهاد

فصل پنجم طرح: نتایج نرم افزار کامفار Comfar

در این فصل کلیه محاسبات انجام شده که در زیر نیز به آن‌ها اشاره شده است بصورت اجمالی ذکر می‌گردند:

خلاصه عملکرد پروژه (SummarySheet)
هزینه های سرمایه گذاری ثابت پروژه (Fixed Investment Cost)
هزینه های قبل از بهره برداری (Pre-Production Expenditures)
سرمایه در گردش پروژه (Working Capital)
هزینه های سالیانه سرمایه گذاری پروژه (Annual Costs Of Products)
برنامه تولید و فروش سالیانه پروژه (Production And Sales Programme)
جداول هزینه های مالی و تسهیلات (Debt Service)
جریان وجوه نقد برای برنامه ریزی مالی پروژه (Cash Flow For Financial Planing)
جریان وجوه نقد تنزیل شده (Discounted Cash Flow)
صورت حساب سود و زیان (Net Income Statement)
ترازنامه پروژه (Projeted Balance Sheet)
نسبت های مالی (Financial Ratios)
نسبت های کارایی (Efficiency Ratios)

مطالعات امکان‌سنجی و طرح توجیهی فنی و اقتصادی

فصل اول طرح: سابقه متقاضی

فصل دوم طرح: مطالعات بازار